Iedereen moet zich veilig voelen, zonder angst voor ongewenste seksuele toenadering, overal en ook op het werk. En daar is een cultuurverandering voor nodig. Het moet normaal worden om met elkaar te bespreken wat je wensen en grenzen zijn en wanneer iets niet meer oké is. Daar hebben we ook jou als medewerker bij nodig. Als het normaal wordt om hier met elkaar over te praten, maken we een eerste stap in de goede richting.
Start het gesprek
Weet jij wat de normen en grenzen zijn op jouw werk? Wordt er wel eens over gesproken? Je zou het met collega’s kunnen bespreken of het kunnen vragen aan je leidinggevende. Bijvoorbeeld als je zelf twijfelt maar ook als er geen aanleiding voor is.
Hoe kun je het gesprek hierover starten? Wat doe je als je iets niet oké vindt? Wat doe je als je iets heftigs hebt meemaakt? Wat kun je als omstander doen? Je vindt hier hulp en advies op een rij.
Als je zelf te maken hebt met seksueel grensoverschrijdend gedrag
Het kan moeilijk zijn om er over te praten omdat je je schaamt, waardoor je liever zwijgt. Maar dat kan erg slecht zijn voor je mentale en lichamelijke gezondheid. Zeker als je er met niemand over praat. Daarom is het belangrijk dat je er wel iets mee doet.
Als het je lukt, geef dan bij de ander aan dat het gedrag voor jou ongewenst is en dat je grens wordt overschreden.
Praat erover met iemand die je vertrouwt. Dat kan een familielid of vriend(in) zijn. Of misschien je leidinggevende of de vertrouwenspersoon op je werk.
Vraag om hulp: andere collega’s kunnen je steunen bij de vervolgstappen.
Leg gebeurtenissen vast: bewaar appjes of mails bijvoorbeeld.
Maak een melding of dien een klacht in.
Als er sprake is van strafbaar seksueel grensoverschrijdend gedrag doe dan aangifte.
Als je als medewerker melding maakt van seksueel grensoverschrijdend gedrag (namens jezelf of een collega) mag je daardoor niet benadeeld worden.
Blijf rustig en praat in de ik-vorm: “ik vind het vervelend dat…” of “ik voel me…”.
Vertel welk gedrag je vervelend vindt en wat dit met jou doet. Soms beseft de ander zich niet wat voor effect zijn/haar gedrag op jou heeft. De situatie kan dan worden opgelost door een goed gesprek. Gebeurt dit niet en belooft de ander niet beter? Of ontkent hij/zij het? Ga dan in gesprek met een vertrouwenspersoon of je leidinggevende.
Bedenk dat je niet hoeft te verdedigen dat je dit zo voelt.
Als een collega te maken heeft met seksueel grensoverschrijdend gedrag
Heeft een collega last van seksueel grensoverschrijdend gedrag, en jij ziet dat? Dan ben je ‘omstander’. Dit kan ook negatieve effecten hebben op jou. Als je hier iets aan wil doen, kan dat zo:
Steun de collega die last heeft van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Spreek de collega aan die het ongewenste gedrag laat zien
Kaart het ongewenste gedrag aan bij een leidinggevende.
Bespreek het met de vertrouwenspersoon op werk.
Begin het gesprek met collega’s op werk over grenzen, wat vind jij oké, en wat vinden anderen?
Je werkgever is verplicht volgens de Arbowet om een aantal dingen te doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen. Hij moet de risico’s van seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart brengen en een plan van aanpak maken om het te voorkomen. Hij moet zorgen dat werknemers de risico’s en de maatregelen kennen en dat iedereen zich aan de regels houdt.
Het verzorgen van eerste opvang van medewerkers en melders die seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben meegemaakt en die hulp en advies nodig hebben.
Het bieden van informatie over relevante regelingen, gedragscodes, formele en informele - oplossingsmogelijkheden.
Het desgewenst begeleiden van medewerkers indien die een zaak aan de orde willen stellen binnen organisaties
Het doorverwijzen naar andere hulpverlenende instanties, bijvoorbeeld het Centrum Seksueel Geweld, een psycholoog of huisarts.
Het geven van voorlichting over de taken, werkwijze en bereikbaarheid van de vertrouwenspersoon.
Het adviseren en ondersteunen van leidinggevenden en management bij het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Het bijhouden van aantal en aard van de meldingen.
Het signaleren van onveilige situaties binnen een organisatie en daarover geanonimiseerd rapporteren naar de organisatie als managementinformatie.
Hulp voor slachtoffers en omstanders
Als je iets heftigs is overkomen, is de stap naar hulp soms moeilijk. Voor de één is de eerste stap praten over wat je is overkomen, voor de ander kan dat het doen van aangifte zijn. Bij Slachtofferhulp Nederland helpen ze je graag verder met het nemen van een passende vervolgstap en waar je terechtkunt.
Heb je een nare seksuele ervaring meegemaakt? Het maakt niet uit of het lang geleden is. Centrum Seksueel Geweld kan hulp bieden.
Heb jij, of iemand in je omgeving, te maken met online grensoverschrijdend gedrag? Of ben jij online andermans grenzen overgegaan? Dan kun je contact opnemen met Helpwanted. Zij bieden praktische hulp en geven persoonlijk advies en tips voor omstanders. Je kunt gratis en anoniem chatten, mailen en bellen.
Wat kun je doen als omstander? Vanaf maart 2024 gaat de FNV trainingen aanbieden voor omstanders van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Verspreid over het hele land zullen er maandelijks ongeveer vijftien trainingen worden gegeven. Met ongeveer acht tot vijftien deelnemers.
De trainingen zijn afgestemd met de Werkgroep Grensoverschrijdend Gedrag (WGG) van de Stichting van de Arbeid en is gebaseerd op de evidence-based methode van Right to be.
Bij de Vertrouwenstelefoon van de FNV werken opgeleide, deskundige en gecertificeerde vrijwilligers. Deze vrijwilligers bieden je een luisterend oor en kunnen je informatie en advies geven als je te maken hebt met discriminatie, racisme, (seksuele) intimidatie, pesten of ander ongewenst gedrag op de werkvloer.
Tools voor werknemers, leidinggevenden en werkgevers
Op de Wegwijzer Seksuele Intimidatie van Arboportaal lees je meer over het herkennen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. En vind je handvatten om het aan te pakken.
